Πανδήμως και ιεροπρεπώς για μία ακόμα χρονιά η βυζαντινή Καστροπολιτεία του Διδυμοτείχου τίμησε τον μαρτυρικό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον ΙΑ΄ τον Παλαιολόγο, που έπεσε την 29η Μαΐου 1453 στην Πύλη του Ρωμανού, υπερασπιζόμενος μαζί με τους λιγοστούς μαχητές τα τείχη της Βασιλεύουσας. Άλλωστε ο ανδριάντας του μαρτυρικού αυτοκράτορα κοσμεί την πλατεία προ του Καθεδρικού Ναού της Παναγίας της Ελευθερωτρίας, φιλοτεχνηθείς προνοία του μακαριστού Μητροπολίτου Διδυμοτείχου κυρού Νικηφόρου (1988-2009) και δαπάναις της Ιεράς Μητροπόλεως.
Την Κυριακή, λοιπόν, του Τυφλού, 29η του μηνός Μαΐου ε.έ., στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Παναγίας Ελευθερωτρίας Διδυμοτείχου εψάλη Επιμνημόσυνη Δέηση. Προηγήθηκε η Θεία Λειτουργία, ιερουργούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνού. Τον πανηγυρικό της ημέρας εξεφώνησε ο Διευθυντής 1ου Δημοτικού Σχολείου Διδυμοτείχου Παναγιώτης Αλεξανδράκης. Στην συνέχεια κλήρος και λαός προσήλθαν ενώπιον του ανδριάντα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου όπου εψάλη Τρισάγιο και κατετέθη δάφνινος στέφανος εκ μέρους του Σεβασμιωτάτου από τον Ολυμπιονίκη Κωνσταντίνο Γκατσιούδη. Την όλη τελετή πλαισίωσε η Χορωδία Παραδοσιακής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, η οποία υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου Χρήστου Κισσούδη, απέδωσε παραδοσιακά τραγούδια της Πόλης.
Κάνοντας μία σύντομη ιστορική αναδρομή ο Σεβασμιώτατος, μεταξύ άλλων, είπε: «Θα μπορούσαμε να δούμε ότι πολλά πρόσωπα και πολλά περιστατικά συνδέουν τις δύο βυζαντινές πολιτείες, αυτή του Διδυμοτείχου και αυτή του Μυστρά, απ’ όπου, ως Δεσπότης, ξεκίνησε ο Κωνσταντίνος ο ΙΑ΄ για να στεφθεί ως ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου το 1448.
» Ο πνευματικός σύνδεσμος των δύο αυτών βυζαντινών Κάστρων αρχίζει όταν πρώτος Δεσπότης του Μυστρά τοποθετήθηκε το 1349 ο Μανουήλ Καντακουζηνός, δευτερότοκος υιός του αυτοκράτορα Ιωάννου Στ΄ Καντακουζηνού (1341-1354), που στέφθηκε αυτοκράτορας στο Διδυμότειχο στις 26 Οκτωβρίου του 1341. Ο Μανουήλ Καντακουζηνός εγένετο ο γενάρχης των ηγεμόνων του Μυστρά και τον διεδέχθησαν αλληλοδιαδόχως το έτος 1380, ότε και απεβίωσε, ο αδελφός του Ματθαίος Καντακουζηνός και αυτόν θανόντα μετά τριετία το 1383 ο ανηψιός του Δημήτριος Καντακουζηνός (1383-1386). Ας σημειωθεί ότι ο αυτοκράτορας Ιωάννης ο Στ΄ Καντακουζηνός μεταλλάξας τον βασιλικό μανδύα με το μοναχικό σχήμα, υπό το όνομα Ιωάσαφ το 1354, απεσύρθη στο Κάστρο του Μυστρά, όπου και απεβίωσε ειρηνικά το έτος 1383. Εκεί συνέγραψε και την αυτοβιογραφία του.
» Τέλος, ο τελευταίος Δεσπότης του Μυστρά Δημήτριος, υιός του αυτοκράτορα Μανουήλ του Β΄ του Παλαιολόγου (1391-1425) και της Ελένης Δραγάση (1371-1450), που το 1425 εγένετο μοναχή και ηγίασε τελικά με το όνομα Υπομονή, ο και μικρότερος αδελφός του Κωνσταντίνου του ΙΑ΄ του Παλαιολόγου, έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ως εξόριστος στο Διδυμότειχο, γενόμενος μοναχός με το όνομα Δαυίδ (1470).
»Αξιοσημείωτο επίσης τυγχάνει ότι το έμβλημα της XVI Μεραρχίας, που εδρεύει στο Διδυμότειχο, είναι τα τελευταία λόγια του μαρτυρικού αυτοκράτορα και η απάντηση του στον πολιορκητή Μωάμεθ «πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν».
Και έκλεισε ο Σεβασμιώτατος καλώντας τους ακρίτες να εμπνέονται πάντοτε από την αυτοθυσία των λιγοστών εκείνων οι οποίοι πολέμησαν με τον τελευταίο αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνο ΙΑ΄ τον Παλαιολόγο, υπερασπιζόμενοι την Πόλη και την αξιοπρέπεια του Γένους μας.
